In zijn troonrede sprak de Koning over hoe de verzorgingsstaat langzaam verandert in een participatiesamenleving. Iedereen moet verantwoordelijkheid nemen voor zijn of haar eigen leven en omgeving. In een participatiesamenleving is zelfredzaamheid van groot belang.
Als uitgangspunt geloof ik sterk in zelfredzaamheid; iedereen die dat kan moet in de eerste plaats voor zichzelf kunnen zorgen. Ik denk in dit verband maar even aan de veiligheidsinstructies in een vliegtuig: “zorg eerst dat u zelf uw zuurstofmasker opzet, voordat u uw kind helpt”. Pas als je in staat bent om voor jezelf te zorgen, kun je je ook inzetten voor anderen.
Waar we als samenleving – en als overheid – voor op moeten passen is dat de rekening van de particpatiesamenleving onevenredig wordt gepresenteerd aan de helft van onze burgers: vrouwen.
Wanneer vangnetten en voorzieningen in de verzorgingsstaat worden afgebouwd, betekent dat in de eerste plaats dat je financieel voor jezelf moet kunnen zorgen. Maar daarnaast moeten we elkaar ook meer gaan verzorgen, want ook hierin treedt de overheid terug.
In het voorjaar benadrukte Minister Bussemaker in haar emancipatienota hoe bijna de helft van alle vrouwen economisch niet zelfstandig is en daarmee kwetsbaar voor armoedeval en met hen vaak (jonge) kinderen. Economische zelfstandigheid is dus een voorwaarde om te kunnen participeren in onze samenleving, maar hier is voor vrouwen een enorme achterstand.
Tegelijkertijd wordt van de burger gevraagd meer te gaan zorgen, voor kinderen en voor anderen. Opnieuw blijkt dat vrouwen een veel groter deel van zorg en mantelzorg op zich nemen dan mannen. En dat met name mantelzorg vaak veel tijd en energie kost. Tijd en energie die niet kan worden gestoken in een betaalde baan.
De verzorgingsstaat zoals wij die hebben opgebouwd in de afgelopen decennia is niet houdbaar en een particpatiesamenleving waarin iedereen mee doet ligt voor de hand. Wel moeten we ervoor zorgen dat dit niet betekent dat vrouwen de rekening krijgen gepresenteerd en daardoor knel komen te zitten met kleine banen en (veel) onbetaalde zorg, waardoor hun eigen zelfredzaamheid in het geding komt.
– Dit artikel verscheen op 11 oktober 2013 in NRC next in verkorte vorm –
In mei schreef ik een blog wat hier helemaal op aansluit. http://corapostema.blogspot.nl/2013/05/stop-de-emotionele-schuldenlast.html
Op 6 oktober schreef ik er eentje waarin ik pleit voor een fundamentele oplossing voor ‘inkomen’, juist voor die zelfredzaamheid en onafhankelijkheid van vrouwen.
http://corapostema.blogspot.nl/2013/10/de-een-zijn-dood-is-de-ander-zijn-brood.html
Dank je wel Cora voor je reactie. Ik begrijp dat je op zoek bent naar het financieel waarderen van (mantel)zorg dmv belastingkorting voor zorgers (of eigenlijk extra heffing bij niet-zorgers). Ik vraag me alleen af of dat niet erg veel lijkt op een ‘aanrechtpremie’ en dus vrouwen niet helpt naar ec zelfstandigheid.
Basisinkomen klinkt charmant maar ik twijfel erg aan de financiële haalbaarheid. Ook zet ik vraagtekens bij uitvoering en controle. Lijkt dit niet erg op communisme?
Leuk dat je op zoek bent naar nieuwe modellen en ideeën – food for thought zou ik zeggen. Mijn eerste reactie zie hierboven. Ben benieuwd wat jij vind.
Irene, ik denk dat we anders moeten aankijken tegen werk… er verdwijnt veel werk omdat er veel geautomatieerd is, er verdwijnt werk omdat we er geen geld meer voor over hebben. Aan de andere kant doen we dingen die niets toevoegen, die we wel werk noemen. Ik wil op zoek naar een herwaardering van activiteiten. Hartewerk is nu gratis, en hoofdwerk wordt betaald. Maar da zegt niets over de waarde voor de samenleving van dat werk. Vrouwen doen meer hartwerk. Dus opwaardering van die activiteiten is goed voor vrouwen. Ik zoek naar een manier om alles wat een waardevolle bijdrage levert aan de maatschappij financieel te belonen. Ik vergelijk dat niet met wat er ooit al was, of communisme, of controleerbaarheid… ik kijk naar wat het beste is voor mensen, dus ook voor vrouwen, het beste voor een gelukkige samenleving… een herwaardering van dat wat er toe doet…
Dank Flip voor jouw reactie in vorm van blog! EENS!
Behalve laatste dat keuze voor traditionele rollenpatroon helemaal prima is. ONEENS als dat betekent dat 1 van partners niet meer economisch zelfstandig is en daarmee grote kans op armoedeval heeft. Of althans keuze OK maar enkel indien bewust van grote financiele risico’s die je dan loopt.
Het risico herken ik, wel heb ik moeite met “wel moeten we ervoor zorgen dat vrouwen niet de rekening gepresenteerd krijgen”, daar zijn ze namelijk ook zelf bij. Net als bij een etentje is het nuttig om tijdig afspraken over de rekening te maken, dan is er meestal de meeste flexibiliteit en leverage. Wat vooral heel nuttig is voor diegene die emotioneel het meest betrokken raken in het proces.
Het vraagstuk is daarmee heel erg in lijn met waar je het stuk mee begon, hoe leren vrouwen zorgen voor zichzelf?
Juist, ja vrouwen empowerment nodig om zich meer bewust te zijn om financieel voor zichzelf te zorgen en meer gelijke kansen creëren voor mannen die ook willen en kunnen zorgen. Dat klinkt simpel, maar daarvoor zijn nieuwe concepten nodig. Misschien is het wel niet werk vs zorg, maar zouden we zorgen moeten opdelen in financieel zorgen en verzorgen. En dan hoe IEDEREEN daaraan kan bijdragen.
Goed dat je dit aankaart Irene! Meer steun voor het CDA Vrouwenberaad die al jaren zich inzet voor de positie van de vrouwen is dan ook een must!
Anne-Marie Vreman, voorzitter CDA Vrouwenberaad Gelderland
EENS Anne-Marie en vanuit CDAV Limburg draag ik graag mijn steentje bij!
Het is in strijd met de logica van de gelijkberechtiging om een last onevenredig bij een partij te leggen. Vanuit een ‘oude’rolverdeling ligt het voor de hand, maar het is wenselijk te blijven werken aan een ‘nieuwe’ rolverdeling waarin evenredigheid in de lasten beter tot uitdrukking komt. Als arbeid een belangrijk middel is om tot zelfontplooiing te komen, dan zou die weg mijns inziens niet moeten afgesloten door een partij ergens mee op te zadelen. Ik kan mij overigens voorstellen bij ongelijke inkomsten in een partnerschap dat het rationeler is om de meest verdienende partij (meer) economisch actief te laten dan wel een ander evenwicht te zoeken dan 50:50.
Dank Jean-Paul. Eerlijke verdeling en gelijkheid zijn ook voor mij belangrijke waarden. Dat in de praktijk als het gaat om verdelen werk en zorg vaker vrouwen minder gaan werken is begrijpelijk. Zeker zolang mannen nog altijd meer verdienen dan vrouwen. Overigens kan het natuurlijk in een individueel geval ook anders uitvallen, maar ik heb het nu even over de statistieken ;-).
Dat hoeft niet erg te zijn, zolang als de partner die minder gaat werken nog economisch zelfstandig blijft. Of minimaal zolang als degene die er voor kiest om niet of veel minder te werken zich bewust is van de mogelijke financiële gevolgen.